Een leven in de bonen bij Jan & Emmie

Een leven in de bonen bij Jan & Emmie

Een leven in de bonen

Als je gedachten afdwalen naar Griendtsveen, dan kom je bij dit pittoreske dorp natuurlijk al snel uit bij de roemrijke, maar verloren gegane turfindustrie. Ook de personen uit de boeken van Kortooms verschijnen op je netvlies. Zoals altijd op dit soort plekken, kom je hier meer mooie verhalen tegen van bijzondere mensen.

Ik stond in de regenachtige novemberavond al een tijdje aan te bellen bij de familie van Mullekom in het Peeldorpje. Toen ik achterom liep zag ik licht branden in een schuurtje. Na het openen van de deur leken de twee aanwezigen enigszins te schrikken van mijn binnenkomst.

Grientsven een dorpje in de Peel (Limburg)agrarische fotografie EMJA LimburgGriendtsveendrogen bonenagrarische fotografie EMJAagrarische fotografie Limburg

Als je niet beter zou weten, zou je zomaar kunnen denken dat hier minder legale praktijken plaatsvinden. In de ruimte stonden kisten met paars/zwarte “pillen” opgesteld. Een man en een vrouw waren aan een korte lopende band deze “pillen” aan het sorteren.

Die man en vrouw zijn Jan en Emmie van Mullekom en de “pillen” zijn zwarte pronkbonen. Hun activiteit is verre van illegaal. Onder de naam EMJA runt de familie van Mullekom een zaadteeltbedrijf. Ze verbouwen jaarlijks zo’n zestien hectare. Dit jaar dertien hectare witte en drie hectare zwarte pronkbonen, volledig op contract en voor levering aan de zaadhandel.

Hoewel ik zelf bijna vijftig ben en tijdens mijn werk in de levensmiddelenhandel veel “vreemde” producten voorbij heb zien komen, is de paars/zwarte boon mij volledig onbekend. Ik laat me dan ook graag bijpraten over deze vergeten groente.

Het wordt snel duidelijk dat het vooral veel handwerk is. “Eigenlijk praten we niet van werk, maar van een manier van leven”, aldus Jan. In mei gaan de zaden de grond in. Iets later worden de bonen met touw opgebonden en langzaam maar zeker ontstaat het zo kenmerkende beeld van dit gewas.

agrarisch fotograaf - Jan van Mullekom agrarisch fotograaf - Emmie van Mullekompronkbonen afhalenbinden en touwtjes klaarleggenbinden van de pronkbonenagrarisch portret Grientsven

In september begint de oogst en dat is een pittige klus. Grote bossen worden op een kar gestapeld. Hier komt de eerste innovatie om de hoek kijken. Om het drogen te vereenvoudigen is de kar voorzien van twee geperforeerde tunnels. De kar, volgestapeld met bossen bonen, wordt in de schuur gereden en aan de tunnels wordt een kachel geplaatst. De hete lucht droogt de oogst.

Bij het dorsen is men ook innovatief geweest. In plaats van de oude dorskast, deze had te weinig capaciteit, is een combine omgebouwd tot dorsmachine. Er volgt nog één mechanische stap, het triëren. Stekjes en dopjes worden van de zaden gescheiden. We praten dan over midden november. De oogst is binnen en verwerkt. Alhoewel, het is nog niet gedaan voor Emmie en Jan.

De zwarte pronkbonen (zo’n negenduizend kilo!) ondergaan een laatste kwaliteitscontrole. Handmatig worden beschadigde of afwijkende bonen verwijderd. Dagenlang zit het echtpaar, bij een gezellig kachelvuur, aan de lopende band om te zorgen dat de juiste kwaliteit uiteindelijk afgeleverd wordt. Op één van die momenten komen wij, Monique (de fotografe) en ik, dus binnenlopen en aanschouwen het handwerk. Het oogst meteen respect.

EMJA is wellicht het enige bedrijf waarbij de teelt moet zorgen voor het basisinkomen. Dat is wel eens onzeker. Te veel regen zorgt vaak voor schimmels in de planten en dus voor een slechtere opbrengst. Normaliter is er zo’n vijf procent afkeur, dit jaar valt er drie procent uit, maar dit is ook wel eens twintig procent geweest. “Als we alle uren zouden tellen, dan zouden we beter voor een baas kunnen gaan werken”, vertelt Jan gelaten. Het blijft echter een mooie teelt.

 

pronkbonenpronkbonen EMJAJan en Emmie in gesprek met Willy Jansenbonen

Emmie: ”We krijgen wel eens hulp vanuit de familie, onze kinderen helpen ook en er loopt wel eens wat jeugd mee, maar in feite doen we alles alleen.” Bij het noemen van jeugd komt ook de vraag over opvolging. Een glimlach verraadt al snel dat de kinderen niet hard trekken aan overname, maar wie weet. Jan, opgeleid als timmerman, heeft het toch ook van zijn vader overgenomen.

Nog steeds onder de inruk drinken we koffie en laten ons nog bijpraten over Griendtsveen, bonen en andere aanverwante zaken. Dan komt ook de enige vorm van automatisering van EMJA naar voren. Op Facebook toont Emmy trots het proces van hun bedrijf. Een leuke plek om eens te kijken als je ook nieuwsgierig bent geworden.

Tekst Willy Jansen

Geef vooral een duimpje voor het mooie werk aan EMJA Bonenbedrijf Griendsven